Kilka wskazówek logopedycznych

 

 

 Kiedy pojawia się mowa?

Mówienie to budowanie wypowiedzi słownej. Polega na wytwarzaniu treści myślowych i przekazywaniu ich odbiorcy za pomocą odpowiednich ruchów narządów artykulacyjnych. Efektem mówienia jest wypowiedź słowna.

Okres kształtowania się mowy

Przybliżony czas występowania

Zjawiska zachodzące w danym okresie

Okres prenatalny

Od poczęcia do narodzin

Narządy mające służyć mówieniu wykształcają się stosunkowo wcześnie. Na trzy pierwsze miesiące życia przypada ukształtowanie się ucha jako narządu słuchu oraz strun głosowych. Płód odbiera bodźce akustyczne.

Okres melodii

Od 0-1 roku życia

Pojawiają się takie zjawiska jak wokalizacje odruchowe (powtarzanie samogłosek), głużenie, gaworzenie. Dziecko zaczyna rozumieć mowę.

Okres wyrazu

1-2 rok życia

Dziecko wypowiada pierwsze wyrazy. Pod koniec tego etapu dziecko dysponuje około 300 słowami, lecz rozumie o wiele więcej.

Okres zdania

2-3 rok życia

Dziecko opanowuje około 1000 słów. Tworzy zdania proste, z czasem także złożone. Wymawia także coraz trudniejsze głoski.

Okres swoistej mowy dziecięcej

3-7 rok życia

Okres doskonalenia posługiwania się mową. Dziecko wymawia poprawnie wszystkie głoski, buduje zdania poprawne gramatycznie. Ukształtowaniu ulegają wszystkie głoski. To także okres pytań, ciekawości w poznawaniu świata. Może natomiast pojawić się niepłynność mówienia (jąkanie). Po piątym roku życia nieprawidłowo realizowane dźwięki określane są mianem wad wymowy.

Co to jest wada wymowy?

Wada wymowy to odstępstwo od ogólnopolskich norm wymawianiowych, przejawiające się zaburzeniami artykulacyjnymi, intonacyjnymi, w akcentowaniu wyrazów, występującymi jednocześnie lub osobno. Wadą wymowy nie jest nieprawidłowość artykulacyjna wynikająca z nieukończonego rozwoju mowy, wymowy gwarowej lub błędów wymawianiowych.

 

Kiedy należy zgłosić się do logopedy?

Logopeda to specjalista zajmujący się kształtowaniem mowy, zapobieganiem zaburzeniom mowy i ich usuwaniem.

Najlepiej skontaktować się z logopedą, kiedy w mowie dziecka coś Państwa zaniepokoi. Można jednak wyznaczyć, co dziecko w określonym wieku powinno umieć. I tak :

  • U 2,3-latka trzeba zwrócić przede wszystkim uwagę czy prawidłowo wymawia głoski : k, g, l. ( "tat" zamiast "tak", "tup mi" - "kup mi", "duma" - "guma", "jody" - "lody").
  • 4-latek powinien przestać zmiękczać wyrazy czyli prawidłowo wymawiać głoski : s, z, c, dz.
  • 4,5-latek musi wymawiać już sz, ż, cz, dż.
  • 5,6-latek  wymawia głoskę "r".
  • Powinniśmy także zadbać o uzębienie oraz prawidłowość oddechu (wdech przez nos, wydech przez usta).
  • Jeśli mowa nie pojawia się nawet u dziecka dwuletniego nie należy panikować. To złożony i całkowicie indywidualny proces, tak jak nauka chodzenia. Zawsze jednak należy rozwiewać swoje wątpliwości u specjalistów.

Wiek, w którym wymowa powinna być prawidłowa obniżył się ze względu na przyspieszenie obowiązku szkolnego. Dziecko zaczynające naukę pisania i czytania musi dobrze wymawiać głoski, by nie mieć problemów z identyfikacją głosek.

 

Jeśli już zauważymy nieprawidłowości:

  • zasięgnijmy porady nauczyciela przedszkola,
  • udajmy się do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej,
  • lub po prosu udajmy się do logopedy.

 

Gdy nasze dziecko uczęszcza na terapię logopedyczną:

  • Udzielmy logopedzie w wywiadzie niezbędnych odpowiedzi. W ustaleniu przyczyny wad wymowy istotna jest każda informacja, zwłaszcza ta o przebiegu ciąży oraz pierwszych lat w rozwoju dziecka.
  • Rzetelnie ćwiczmy w domu z dzieckiem, powtarzajmy materiał zalecony przez logopedę. Możemy także prosić o uczestnictwo w zajęciach.
  • Nie strofujmy dziecka, że niepoprawnie wymawia głoski. Możemy tym samym zniechęcić je do dalszej pracy. Lepiej powiedzieć: „Pamiętasz, jak prawidłowo wypowiedzieć tę głoskę?” niż „Powiedz w końcu to ż!” lub np. gdy dziecko powie: „Mamo, to stucna choinka” powtórzmy: „Tak, to sztuczna choinka”.
  • Bardzo pomocne są wspólne zabawy słowne oraz czytanie tekstów. Nasza pociecha nie musi umieć czytać, wystarczy że powtarza słowa po nas.
  • Pamiętajmy, że tak jak nie nauczymy się chodzić, pisać czy czytać w jeden dzień, tak nie skorygujemy nieprawidłowej wymowy głosek w określonym i przewiedzianym czasie. Tylko codzienne ćwiczenia, sumienność oraz cierpliwość gwarantują sukces.

 

Warto zajrzeć na strony internetowe:

http://www.mimowa.pl/
http://www.ciufcia.pl/
http://matecznik.pontis.org.pl/
http://logopediapraktyczna.blox.pl/
http://www.logolandia.pl/

 

 

Opracowała Aldona Dymek